Cross-chain là giải pháp cho phép chuyển đổi tài sản giữa các blockchain khác nhau một cách dễ dàng và hiệu quả, tương tự như di chuyển tiền giữa các ngân hàng quốc tế. Nó hoạt động như một cây cầu kết nối các hệ sinh thái blockchain riêng biệt, giúp người dùng khám phá tiềm năng của từng hệ sinh thái một cách linh hoạt. Nhưng Cross-chain là gì? Cross chain hoạt động như thế nào? Hãy cùng Tiền Điện tử tìm hiểu ngay!
Cross-chain là gì?
Khi Blockchain mới được phát triển, nhiều người đã tưởng tượng rằng nó sẽ trở thành một giải pháp toàn diện cho mọi thứ, với tất cả các giao dịch, hợp đồng thông minh và các tính năng khác đều được thực hiện trên một Blockchain duy nhất. Tuy nhiên, hiện nay, một hệ thống như vậy không còn khả thi nữa do ngày càng có nhiều nền tảng Blockchain được tạo ra với các cấu trúc khác nhau, với các giới hạn về khả năng mở rộng và hạn chế về đổi mới.
Để giải quyết những vấn đề này, công nghệ cross-chain đã được phát triển.
Cross-chain hay còn gọi là chuỗi chéo, là một giải pháp cho phép tương tác giữa các blockchain độc lập, đồng thời làm cho chúng gần gũi hơn. Công nghệ này cho phép người dùng chuyển giao và hoán đổi tài sản giữa các blockchain, tối ưu hóa khả năng kết nối giữa chúng và tăng giá trị của các tài sản này. Việc tăng cường khả năng tương tác giữa các blockchain mở ra nhiều cơ hội lợi nhuận mới và mở rộng ứng dụng của các loại tài sản kỹ thuật số này.
Cross-chain hoạt động như thế nào?
Để giải quyết vấn đề cô lập giữa các blockchain và cho phép chuyển đổi tài sản kỹ thuật số một cách liền mạch, các giải pháp cross-chain bridge đã được phát triển. Điều này cho phép kết nối các blockchain khác nhau và truyền thông tin cũng như tài sản kỹ thuật số giữa chúng một cách hiệu quả.
Ví dụ, khi Bob muốn đổi một số Bitcoin để nhận Ethereum, anh ấy có thể sử dụng giao thức cross-chain để thực hiện giao dịch này một cách thuận tiện.
Trước hết, Bitcoin của Bob được khóa trong một hợp đồng thông minh trên blockchain Bitcoin. Hợp đồng thông minh này tạo ra một hash duy nhất đại diện cho số Bitcoin đã khóa. Sau đó, hash này được gửi đến một cross-chain bridge, hoạt động như một trung gian giữa các blockchain Bitcoin và Ethereum.
Bridge sau đó tạo ra một hash tương ứng trên blockchain Ethereum, đại diện cho số Bitcoin đã khóa của Bob. Tiếp theo, Bob có thể sử dụng hash này để mở khóa một lượng Ethereum tương đương trên blockchain Ethereum.
Khi giao dịch được hoàn thành, bridge sẽ giải phóng Bitcoin đã khóa trên blockchain Bitcoin và chuyển Ethereum đã mở khóa đến ví Ethereum của Bob.
Trong ví dụ này, dữ liệu và giá trị được trao đổi giữa hai blockchain khác nhau thông qua giao thức cross-chain, cho phép Bob chuyển đổi giữa hai loại tiền điện tử mà không cần sử dụng sàn giao dịch trung gian và không phải lo lắng về sự không tương thích giữa các tiêu chuẩn blockchain và phí mạng.
Công nghệ và cơ chế cơ bản
- Cầu nối chuỗi khối: Đây là các giao thức tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển giữa các chuỗi khối khác nhau. Cầu nối khóa tài sản trên một blockchain và phát hành token tương ứng trên một blockchain khác, duy trì giá trị cố định.
- Mã thông báo được bọc: Để làm cho tài sản từ một chuỗi khối tương thích với một chuỗi khác, chúng thường được “bọc”. Điều này liên quan đến việc tạo mã thông báo mới trên chuỗi khối đích đại diện cho tài sản ban đầu. Ví dụ: Bitcoin được bao bọc (WBTC) là mã thông báo trên Ethereum đại diện cho Bitcoin.
- Nhóm thanh khoản xuyên chuỗi: Các nhóm này cho phép người dùng truy cập tài sản từ các chuỗi khối khác nhau. Các nhà cung cấp thanh khoản gửi tài sản vào các nhóm này và các nhà giao dịch có thể trao đổi giữa chúng.
- Oracles: Các nền tảng DeFi chuỗi chéo thường dựa vào oracles để cung cấp dữ liệu trong thế giới thực và giá tài sản từ nhiều chuỗi. Oracles đảm bảo rằng các hợp đồng thông minh trên các chuỗi khác nhau có thể tương tác với thông tin chính xác. Ví dụ: Ojo là một nhà tiên tri phi tập trung để liên lạc giữa các chuỗi một cách an toàn và mạnh mẽ để có được dữ liệu giá chính xác.
Các loại tương tác của Cross-chain
Công nghệ Cross-chain được phân ra thành 2 loại dựa vào công nghệ đằng sau chúng, đó là:
- Isomorphic cross-chain (chuỗi chéo đồng hình): các tính năng bao gồm cơ chế bảo mật, thuật toán đồng thuận, cấu trúc liên kết mạng và logic xác minh tạo khối và nhất quán và tương tác giữa chúng tương đối đơn giản, không phức tạp.
- Heterogeneous cross-chain (chuỗi chéo không đồng nhất): các tương tác Cross-chain của loại này tương đối phức tạp, bao gồm các công nghệ như thuật toán PoW được sử dụng cho Bitcoin hay thuật toán đồng thuận PBFT được Tendermint sử dụng. Thành phần khối và cơ chế đảm bảo xác định có sự khác biệt, khiến cho việc thiết kế một cơ chế tương tác Cross-chain trực tiếp không hề dễ dàng và thường cần đến dịch vụ phụ trợ của bên thứ 3.
Ưu điểm và nhược điểm của công nghệ Cross-chain là gì?
Ưu điểm
- Tăng khả năng tương tác: Công nghệ Cross-chain mang lại khả năng giao tiếp, tương tác giữa các nền tảng Blockchain khác nhau. Điều này cho phép các nền tảng tận dụng những ưu điểm riêng của mình để cung cấp một giải pháp Blockchain hoàn chỉnh và đa dạng hơn.
- Hiệu quả: Nhờ vào công nghệ Cross-chain, việc chuyển đổi tài sản giữa các nền tảng Blockchain trở nên dễ dàng hơn. Người dùng có thể trải nghiệm và tham gia vào các dự án, dịch vụ mà trước đây họ không thể truy cập được trên nền tảng Blockchain hiện tại của họ.
Nhược điểm
Mặc dù có nhiều tiềm năng, công nghệ Cross-chain hiện vẫn còn mới mẻ và chưa hoàn thiện. Các giải pháp Cross-chain hiện tại thường chỉ hỗ trợ việc hoán đổi token giữa các nền tảng Blockchain mà chưa thể đảm bảo tính hoàn toàn toàn vẹn và linh hoạt.
Các nền tảng Blockchain riêng lẻ vẫn đang trong quá trình phát triển và không hoàn chỉnh. Do đó, khả năng và hiệu suất của các giải pháp Cross-chain hiện nay vẫn còn hạn chế. Chúng ta có thể cần đợi đến khi các nền tảng Blockchain trở nên hoàn thiện và phát triển mạnh mẽ hơn để thấy được tiềm năng đầy đủ của công nghệ Cross-chain.
Tại sao Cross-chain DeFi lại quan trọng?
- Khả năng tương tác: DeFi chuỗi chéo nhằm mục đích giải quyết vấn đề về khả năng tương tác, đây là một thách thức đáng kể trong không gian tiền điện tử. Các blockchain khác nhau có kiến trúc, giao thức và hệ sinh thái độc đáo của riêng chúng. DeFi chuỗi chéo cho phép tài sản di chuyển liền mạch giữa các chuỗi này, tạo điều kiện cho các hoạt động hiệu quả và đa dạng hơn.
- Giảm rủi ro: Bằng cách phân bổ tài sản của họ trên nhiều chuỗi khối, người dùng có thể giảm rủi ro liên quan đến việc chỉ dựa vào một chuỗi khối. Sự đa dạng hóa này có thể bảo vệ khỏi tắc nghẽn mạng, lỗ hổng bảo mật và các vấn đề khác có thể phát sinh trên một blockchain cụ thể.
- Khả năng mở rộng được cải thiện: Khả năng mở rộng là một thách thức dai dẳng đối với nhiều blockchain. DeFi chuỗi chéo có thể giúp giảm bớt vấn đề này bằng cách phân phối các giao dịch và hợp đồng thông minh trên nhiều chuỗi, có khả năng tăng công suất và tốc độ tổng thể của các ứng dụng DeFi.
Đọc thêm: Sự bùng nổ của DeFi
Các Hình Thức Tương Tác Giữa Các Nền Tảng Blockchain
Giao tiếp tập trung
Cách thức này sử dụng các sàn giao dịch tiền điện tử tập trung như Binance hoặc Coinbase. Người dùng nạp tiền lên sàn để giao dịch và mua bán các loại tiền điện tử khác. Sau đó, họ có thể rút tiền về ví cá nhân sau giao dịch. Mặc dù phổ biến, cách thức này khá cồng kềnh và không phải là giải pháp tối ưu cho việc tương tác giữa các Blockchain.
Ví dụ: Sàn giao dịch Binance, Coinbase.
Wrapped Token
Wrapped token là token được bao bọc, nó được gọi như vậy bởi vì nó là một loại tiền điện tử có giá trị được neo theo giá của đồng tiền điện tử mà nó đại diện, được bao bọc bởi 1 lớp vỏ bên ngoài để có thể được hoạt động trên các nền tảng Blockchain không phải chính gốc của nó.
Tuy được coi là một hình thức tương tác giữa các Blockchain nhưng giải pháp này cũng chỉ là tạm thời bởi vì Wrapped token sẽ thiếu sót nhiều tính năng, khả năng ứng dụng so với định dạng ban đầu trên Blockchain chính gốc của nó. Các dự án đi theo hình thức tương tác này thường được gọi là Cầu nối (Bridge).
Ví dụ: wBTC là thế hệ đầu tiên của Wrapped token, 1 wBTC mang giá trị tương đương với 1 BTC và có khả năng sử dụng trên mạng lưới Ethereum như 1 token ERC-20 thông thường.
Atomic Swap
Atomic Swap không được xem là một hình thức tương tác Blockchain chính thống bởi vì 2 Blockchain không thực sự giao tiếp với nhau mà cần sử dụng đến một loại hợp đồng thông minh có khoá thời gian gọi là HTLC (Hashed TimeLock Contracts) đóng vai trò làm trung gian, cho phép người dùng điều phối các giao dịch trên các Blockchain để có thể giao dịch một loại tiền điện tử này với một loại tiền điện tử khác trực tiếp trong 1 giao dịch P2P.
Ví dụ: Bitcoin và Litecoin.
Một số dự án Cross-chain tiêu biểu
- Polkadot (DOT): Nhà phát triển Blockchain hoặc ứng dụng phi tập trung (DApp) có thể tạo ra các chuỗi tùy chỉnh được biết đến là parachains trên Polkadot. Chuỗi relay trong mạng cung cấp bảo mật và cho phép chuyển đổi tài sản giữa các parachains khác trên mạng Polkadot.
- Cosmos (ATOM): Cây cầu Gravity của Cosmos cho phép tất cả các token dựa trên Cosmos được đại diện trên các ví Ethereum phổ biến và các trình tạo thị trường tự động (AMMs), mở ra một thế giới của khả năng DeFi cho hệ sinh thái Cosmos. Đồng thời, nền tảng cross-chain cũng cho phép chuyển đổi các token ERC20 sang blockchain của Cosmos.
- Polygon (MATIC): Cây cầu cross-chain của Polygon kết nối sidechain của Polygon với Ethereum mainnet và hỗ trợ việc chuyển đổi không chỉ các token tiền điện tử mà còn là NFTs. Nó cung cấp phí gas thấp và bảo mật nâng cao, vì cơ chế cầu nối phi tập trung của nó ngăn chặn các cuộc tấn công dễ dàng từ các hacker.
- Avalanche (AVAX): Người dùng có thể chuyển đổi token giữa AVAX và Ethereum bằng cách sử dụng cây cầu cross-chain của Avalanche. AVAX được coi là một trong những nền tảng hợp đồng thông minh nhanh nhất và là một trong những nhà đổi mới sớm nhất trong công nghệ cross-chain.
Lời kết
Như hầu hết mọi thứ trong blockchain, các cầu nối cross-chain vẫn đang trong quá trình phát triển. Mặc dù chúng giúp tạo ra một hệ sinh thái blockchain mạnh mẽ, linh hoạt và có khả năng mở rộng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức về mặt kỹ thuật và bảo mật.
Trong tương lai, công nghệ cross-chain sẽ tăng cường các trường hợp sử dụng token và đẩy nhanh quá trình áp dụng blockchain. Ngoài việc trao đổi token, công nghệ này sẽ được mong đợi làm cho việc chia sẻ thông tin, thanh toán và tài nguyên trở nên dễ dàng hơn. Hơn nữa, trải nghiệm người dùng sẽ được làm mịn hơn, ví dụ như người dùng chỉ cần phụ thuộc vào một hệ thống ví duy nhất. Trong môi trường kinh doanh, khách hàng sẽ có thể giao dịch với các công ty một cách hiệu quả và thời gian thực trên các blockchain khác nhau mà không phải chịu chi phí cao.
